شیر پروانهای نوعی از شیرهای صنعتی می باشد که در آن از یک دیسک دایرهای یا مستطیلی که امکان چرخش دور محور خود را دارد، برای کنترل یا انسداد مسیر جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع از شیرها در مقایسه با سایر انواع شیر از وزن کمتری داشته و در عین حال قیمت پایین تری دارد .
شیر پروانه ای مطابق استاندارد api609 طراحی می گردد و در مدل های شیر پروانه ای ویفری و شیر پروانه ای لاگ و شیر پروانه ای فلنج دار و شیر پروانه ای بدنه باریک تقسیم بندی می شوند.
شیر پروانه ای جهت قطع و وصل و کنترل جریان سیال با عملگر اهرم و گیربکس و پنوماتیک و برقی و هیدرولیکی استفاده می گردد.
شیرهای پروانه ای علاوه بر دسته بندی بر اساس نوع اتصالات که در بالا اشاره شد، بر اساس موقعیت قرار گیری دیسک به دو دسته شیرهای پروانه ای هم مرکز و خارج مرکز تقسیم می شوند.
شیرهای پروانه ای خارج مرکز با توجه به تعداد خروج از مرکزیت هایی که دیست دارد به سه حالت دیسک آفست، دابل آفست و تریپل آفست طبقه بندی می شوند.